सुर्खेत ।। कर्णाली प्रदेशका मनोसामाजिक समस्या भोगिरहेका व्यक्तिहरूले सीप र क्षमताको अभावमा आफूहरू आत्मनिर्भर हुन नसकेको बताएका छन् । मानसिक समस्या समाधान र रोजगारीका लागि स्थानीय सरकार र गैरसरकारी निकायले आवश्यक सहयोग गर्नुपर्ने माग उनीहरूको छ । सल्यानका मिना चन्द ४ वर्षदेखि मनोसामाजिक समस्या झेलिरहनुभएको छ । स्वास्थ्य राम्रो त छैन नै, कुनै पनि सीप नभएका कारण अरुबाट घृणा पनि सहनुपरेको छ । सरकारले सीपमूलक तालिम दिनुपर्ने उहाँको धारणा छ । व्यक्तिले आफ्नो क्षमतालाई पहिचान गर्न, जीवनका सामान्य तनावको सामना गर्न, उत्पानदशील एवं प्रभावकारी तरिकाले काम गर्न र परिवार तथा समुदायमा योगदान दिन सक्षम नभएको अवस्था मानसिक समस्या हो । समस्या समाधानसँगै सीप विकास पनि महत्वपूर्ण रहेको सुर्खेतको चिङ्गाड गाउँपालिकाका बलबहादुर खानको भनाइ छ । नेपालमा कति युवाहरु मानसिक स्वास्थ्य समस्याबाट प्रभावित छन् भनेर अध्ययन अनुसन्धान गरिएको छैन । तर, करिब २२ लाख भन्दा बढि युवा कुनै न कुनै मानसिक समस्यामा रहेको अनुमान सरोकारवाला निकायको छ । समाजमा यस्ता समस्या भएकालाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्न पनि आवश्यक रहेको सल्यानका नामिसरा विष्टले बताउनुभयो । अधिकांश व्यक्तिमा आफूमा मानसिक स्वास्थ्य समस्या आए समाधानको लागि विज्ञको सहयोग नलिने प्रवृत्ति देखिन्छ । मानसिक समस्या प्रभावितलाई उपचार तथा आत्मनिर्भर बनाउ सरकारी तथा गैरसरकारी नीकायबीच समन्वय हुनुपर्ने मानसिक स्वास्थ्य तथा परामर्श केन्द्र (सीएमसी) नेपालका कार्यसमिति सदस्य महन्तबाबु महर्जनको सुझाव छ । सरकारले पछिल्लो समयमा एक विद्यालय एक नर्सको व्यवस्था गरे पनि मनोसामाजिक समस्या पहिचान तथा निदानका लागि छुट्टै व्यवस्था भएको छैन । सन् २०३० सम्ममा नसर्ने रोगबाट हुने असामयिक मृत्युदर रोकथाम र उपचारबाट एक तिहाइले कम गर्ने र मानसिक स्वास्थ्य तथा समृद्ध जीवनको प्रवर्धन गर्ने दिगो विकासका लक्ष्य भए पनि नेपालमा सरकारीस्तरका योजना बाट सरोकारवाला निकाय अझै सन्तुष्ट छैनन् ।
