काठमाडाैं ।। कोरोना भाइरसले विश्वव्यापी रुपमा फैलिसकेको छ । हालसम्म करिब १२ लाख प्रभावित भइसकेका छन् भने ५ लाख ३६ हजार भन्दा बढी व्यक्तीले ज्यान गुमाइसकेका छन् । जसरी दिन बितदै छ त्यसरी संख्या बढदै छ । विश्वभरिका देशहरुले विस्तारै अर्थव्यवस्थालाई नोक्सानीबाट रोक्नका लागी लकडाउनका प्रतिबन्धहरु कम गरे । जबकि मानिसहरु बिस्तारै काममा फर्कने क्रममा घर बाहिर जान थालेका छन् । भने स्कूल,कलेजहरु र अन्य शैक्षिक संस्थानहरु अझै बन्द छ ।
यी समयमा साना बच्चाहरु घर बाहिरका गतिविधिहरु शुन्य भएको छ । अँमाबुवाहरुको सम्रग देखभाल गर्न यो चुनौतीपूर्ण काम हुन सक्छ । अर्कोतर्फ बालबालिका संक्रमण होला की भनेर डराईरहेका छन् ।
कुनै निश्चित दिनचर्या र सामान्यताको बाधक भावको अभावमा बालबालिकाहरू शारीरिक र मानसिक दुवै स्वस्थ रहन सुनिश्चित गर्न गाह्रो हुँदै गइरहेको छ। यस्तो समयमा उनीहरुको मस्तिष्कमा सकारात्मक सोचको विकास गराएर गतिशिल बनाउन सकेमा उनीहरुको जीवन भर यो कार्य जिवनोपयोगी हुन्छ ।
समयमा आफ्ना बच्चाहरूको हेरचाह गर्ने कसरी गर्ने
यी महामारीको समयमा बालबालिकालाई घरमै सुरक्षा उपायका अभ्यासहरु गराउनु पर्दछ । घरमा सम्भव भए सम्म बच्चाको जोडी बनाएर राख्ने सँगै खेलाउने नभए बच्चा जस्तै बनिदिने साथि बनि सगै खेलाउने,उनिहरुसगै खुसि साट्ने बाड्ने, योग ध्यानका कुराहरुमा बढि ध्यान केन्द्रित गराइ बाहिरी विषयहरुको गतिबिधिमा भुल्न प्रेरित गराउने, बसाइमा एक अर्काको दुरी कम्तिमा ३ फिटको गराउने, घर भित्र बसेको समयमा जीवनलाई सन्तुलनमा राख्ने बानीको विकास गराउनु पर्दछ । महामारीको समयमा अभिभावकहरु कामका लागि घरबाट बाहिर नजाने, बच्चासँगै सृजनात्मक कार्यमा रमाउने, बाहिरका कुनै बच्चासँग सम्पर्क भेटघाट नगराउने, तालिका बनाएर व्यस्त गराउने र डे केयर नाइट केयर गरी बच्चालाई पोषण युक्त खाजा–खाना खाए पछि हरेक दिन दुई घन्टा मनोरञ्जन सँगसगै खेलाउनुपर्दछ ।
जंक र प्याकेज गरिएको उत्पादनहरू दृष्टिबाट टाढा राख्नुहोस्
बच्चालाई जंकफुड र प्याकेज गरिएको वस्तुबाट टाढा राख्नुहोस् र यासको सट्टा ताजा फलफुलहरु दिनुहोस् । जस्तै ओखर, बदाम, काजु, किसमिस, छोकडा,पेस्ता, लिटो, कोदो, फापर आदिका परिकारहरु बनाएर नियमित सेवन गराउने त्यस्तै फलफूलमा एभोकाडो, स्याउ, किबि, केरा आदि, तरकारीमा हरिया सागँसव्जी, गाजर, पहेला फर्सी, सखरखण्डको हलुवा, खिर बनाएर खुवाउँने गर्नुपर्छ ।
निद्रा संग कुनै समावेश छैन
निन्द्रा बच्चाको स्वास्थ्यको लागि निकै महत्वपूर्ण कुरा हो । शिशु धेरै थाकेको छ भने राम्ररी निदाउन सक्दैन । यदि निन्द्रा पुगेन भने बच्चालाई दिनभर गाह्रो हुन्छ र रातमा पनि लामो समय सुत्दैन । बरु पटक पटक बिउँझन सक्छ ।
निन्द्रा बच्चाको स्वास्थ्यको लागी निकै महत्वपूर्ण हुन्छ किनभने यसले तिनीहरूको शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यलाई जाँचमा राख्छ। यसैले शट(आँखाहरूको लागि उचित तालिका र ओछ्यानमा नो(ग्याजेट नीति वास्तवमै महत्त्वपूर्ण छ।
व्यक्तिगत सरसफाइ
यो नबिर्सनुहोस् कि हामी महामारीको बिचमा बाँचिरहेका छौं र तपाईको बच्चाले सिक्नु पर्ने सब भन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा भनेको व्यक्तिगत स्वच्छता उपायहरूको अभ्यास गर्नु हो। बच्चालाइ कम्तिमा ३० सेकेन्डको लागि हात धुनु सिकाउनु होस । तिनीहरूको अनुहार नछोऊ, अनुहार कभर लगाउनुपर्दा खाँसी वा छींक गर्दा पनि अनुहार ढाकिएको। दिनदिनै उनीहरू कुन कुरा छुँदैछन् र सम्पर्कमा आएका छन् त्यस बारे पनि उनीहरू सतर्क हुनु आवश्यक छ।
