काठमाडाैै ।। स्वस्थ जीवन नै समृद्ध राष्ट्र निर्माणको आधार हो। कुनै पनि देशको विकास र समृद्धिको प्रमुख सूचक त्यस देशका नागरिकको स्वास्थ्य अवस्थाबाट मापन गर्न सकिन्छ। यति हुँदाहुँदै पनि नेपालमा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा पहुँच, गुणस्तर र समानताको दृष्टिले अझै पनि चुनौतीपूर्ण अवस्थामा छ। ग्रामीण क्षेत्रका बासिन्दा आज पनि प्राथमिक स्वास्थ्य सेवाबाट वञ्चित छन्। अस्पतालमा डाक्टरको अभाव, औषधिको पर्याप्तता नहुनु, स्वास्थ्यकर्मीहरूको अनियमित उपस्थिति, तथा एम्बुलेन्स सुविधा नहुनु जस्ता समस्या सामान्य जस्तै बनिसकेका छन्। शहरी क्षेत्रमा पनि स्वास्थ्य सेवा खर्चिलो बन्दै गएको छ। निजी अस्पतालहरूमा उपचार गराउन आर्थिक अवस्था कमजोर भएका परिवारलाई असम्भव जस्तै छ। सरकारले विभिन्न कार्यक्रम जस्तै स्वास्थ्य बीमा, निःशुल्क औषधि वितरण, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र सुदृढीकरण जस्ता प्रयासहरू थालेको भए पनि कार्यान्वयन पक्ष कमजोर भएको देखिन्छ। स्वास्थ्य सेवा पहुँच सबल बनाउनका लागि दीर्घकालीन नीति, पारदर्शिता, तथा जनप्रतिनिधिको प्रतिबद्धता अत्यन्तै आवश्यक छ। अर्को महत्त्वपूर्ण पक्ष हो – स्वास्थ्यप्रति जनचेतना। अधिकांश रोगहरू हाम्रो जीवनशैली, खानपान, र सरसफाइमा ध्यान नदिँदाको कारणले फैलिने गर्छन्। नियमित स्वास्थ्य परीक्षण, स्वच्छ पानीको प्रयोग, सन्तुलित आहार, व्यायाम, मानसिक स्वास्थ्यप्रति सजगता लगायतका व्यवहार अपनाउनु आजको आवश्यकता हो। शिक्षा र स्वास्थ्यमा लगानी कुनै खर्च होइन, यो भविष्यप्रतिको लगानी हो। सिङ्गो राष्ट्र स्वस्थ भए मात्र उत्पादनशीलता बढ्छ, सामाजिक स्थायित्व सम्भव हुन्छ, र राष्ट्रिय विकास द्रुत गतिमा अघि बढ्न सक्छ। अतः अब समय आएको छ — स्वास्थ्य सेवा सबैका लागि सुलभ, गुणस्तरीय र पहुँचयोग्य बनाउन सरकार, निजी क्षेत्र, र आम जनताको सहकार्यमा ठोस कदम चाल्नुपर्ने।
